Radyasyon, atom çekirdeğinde bulunan nötronların ve protonların fazla sayıda olmasıyla ortaya çıkan beta, alfa ve gamma ışınlarına verilen bir isimdir. Radyasyona uğramış ve radyasyon yayan maddeler ise radyoaktif madde olarak tanımlanır. Bu radyoaktif maddelerle insanlar farkında olmasalar da radyasyona maruz kalabilirler. Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle üretilen cihazlar maalesef bu tür radyasyon yayma özelliğine sahiptir. İnsanlar farkında olmadan bu radyasyonla iç içe olabilir. Dokular ve organlar bu radyasyondan etkilenir. Bu etkilenme bazen gözle görülür, bazen de fark edilmeden vücudu etkisi altına alabilir.

Radyasyon, parçacık, dalga ya da foton denilen enerji paketleriyle yayılmaktadır. Sürekli olarak doğada bulunan ve insanlarla bir arada olan bir olgudur. Endüstride kullanılan X ışınları, radyo ve televizyon iletişiminde kullanılan radyo dalgaları günlük yaşamda bir arada olduğumuz en bilinen radyasyon türleridir. Bu cihazların zararlı etkilerinden tamamen korunmak mümkün olmasa da bu etkilerin azaltılmasına yardımcı olacak önlemler alınmalıdır.

İnsan vücudunun radyasyona maruz kalmasının en önemli zararı çeşitli kanser türlerinin ortaya çıkmasıdır. Radyasyonun insan vücudunda kansere neden olması, vücuttaki DNA'yı parçalayacak derecedeki enerjiyle insan vücudunda bulunan hücreleri öldürmesiyle etkili olmaktadır. Radyasyonun insan vücuduna etkisi dolaylı olarak gerçekleşmektedir. İlk önce çevreyi etkileyen radyasyon, daha sonra insan vücuduna zarar verir. Bu şekilde radyasyonun zararlı etkileri ortaya çıkmaya başlar.

Geçmişte yapılan nükleer denemeler, nükleer reaktörlerin patlaması gibi olaylar sonucunda atmosfere dağılan radyoaktif parçacıklar, yeryüzünde yüzeysel suları, bitki örtüsünü ve canlıları etkileyecek düzeye gelmiştir. 1986 yılında Çernobil faciası olarak bilinen olayda, yaklaşık 10 km çapındaki bir bölgede uzun yıllar bitki yetişmemiş, yetişenler ise radyoaktif etkiler göstermiştir. Gerçekte radyasyon doğada daima bulunmaktadır. Güneş sürekli olarak radyasyon yaymaktadır. Ancak dünyada atmosfer sayesinde bu zararlı radyoaktif ışınların az bir bölümü yeryüzüne ulaşır. Bu oran insan sağlığı üzerine fazla olumsuz etkiler yapmaz. Ancak günümüzde ozon tabakasının incelmesi gibi etkilerle daha fazla zararlı olabilecek radyasyon yeryüzüne ulaşmaya başlamıştır.

Çevrede rastgele atılmış olan radyoaktif maddeler insanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde olumsuz etkiler yapmaktadır. Bu, dünyadaki ekolojik dengenin bozulmasına neden olmaktadır. Canlılarda genetik değişikliklerden, vücuttaki kalıcı değişikliklere kadar pek çok olumsuz etkiler gerçekleşmektedir. Radyasyon cinsiyete, yaşa ve vücuttaki organlara göre değişik etkilere neden olmakta, çocuklarda ve gelişme çağındaki gençlerde genellikle görme duyusunu etkileyerek katarakt gibi ciddi hasarlara neden olmaktadır. Radyasyon olumsuz etkilerini zamanla açığa çıkarır. Önceden yapılmış olan nükleer silah denemeleri nedeniyle radyoaktif madde yüklü toz bulutları, atmosferde yerleşmiş, yeryüzüne radyoaktif yağışlarla inmektedir. Bunlar özellikle yeryüzündeki suların kirlenmesine neden olmaktadır. Radyasyonun çevremize yaptığı zararlı etkiler, sınır tanımadan çok uzaklara kadar etki edecek özellikte olabilir. 1986 yılında Çernobil'de olan nükleer facianın etkisinin ülkemizde Karadeniz bölgesine kadar yayılması buna en güzel örnektir.

Radyasyonun zararlı etkilerinden korunmak için bilinçli olunmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır. Radyoaktif maddelerin doğru şekilde imha edilmesi, ozon tabakasının korunması ve radyasyon yayan cihazların kullanımında dikkatli olunması gerekmektedir. Teknolojik gelişmelerin insan sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmek için sürekli olarak araştırma ve geliştirme faaliyetleri yürütülmelidir.