Radyasyonun Zararları

Radyasyonun zararları, radyasyon atomun çekirdeğinde bulunan nötronların, protonların fazla sayıda olmasıyla ortaya çıkan beta, alfa ve gama ışınlarına verilmiş bir isimdir. Radyasyona uğramış ve radyasyon yayan maddeler ise radyoaktif madde olarak tanımlanır. Bu radyoaktif maddelerle insanlar farkında olmasalar da radyasyona maruz kalabilir. İnsan vücudunda radyasyon nedeniyle oluşan zararlar bu şekilde ortaya çıkar. Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle üretilmiş olan cihazlar maalesef böyle radyasyon yayma özelliğine sahiptir. İnsanlar farkında olmadan bu radyasyonla iç içe olabilir. Dokular, organlar bu radyasyondan etkilenir. Bu etkilenme bazen gözle görülür, bazen de fark edilmeden vücudu etkisi altına alabilir.

Radyasyon parçacık, dalga ya da foton denilen enerji paketleriyle yayılmaktadır. Sürekli olarak doğada bulunan ve insanlarla bir arada olan bir olgudur. Endüstride kullanılan X ışınları, radyo ve televizyon iletişimde olan radyoaktif dalgalar günlük yaşamda bir arada olduğumuz en bilinen radyasyon türleridir. Bu cihazların zararlı etkilerinden tamamen korunmak mümkün olmasa da bu etkilerin azaltılmasına yardımcı olacak önlemler alınmalıdır.

İnsan vücudunun radyasyona maruz kalmasının en önemli zararı ortaya çıkan çeşitli kanser türleridir. Radyasyonun insan vücudunda kansere neden olması, vücuttaki DNA'yı parçalayacak derecedeki enerjiyle insan vücudunda bulunan hücreleri öldürmesiyle etkili olmaktadır. Radyasyonun insan vücuduna etki etmesi dolaylı olarak gerçekleşmektedir. İlk önce çevreyi etkileyen radyasyon, daha sonra insan vücuduna zarar verir. Bu şekilde radyasyonun zararlı etkileri ortaya çıkmaya başlar.

Geçmişte başlayan nükleer denemeler, nükleer reaktörlerin patlaması gibi etkenlerle atmosfere dağılmış radyoaktif parçacıklar, yeryüzünde yüzeysel suları, bitki örtüsünü ve canlıları etkileyecek düzeye gelmiştir. 1986 yılında Çernobil faciası diye bildiğimiz olayda, yaklaşık 10 km çapındaki bir bölgede uzun yıllar bitki yetişmemiş, yetişmiş olanlarda radyoaktif etki göstermiştir. Gerçekte radyasyon doğada daima bulunmaktadır. Güneş sürekli olarak radyasyon yaymaktadır. Fakat dünyada atmosfer sayesinde bu zararlı radyoaktif ışınların az bir bölümü yeryüzüne ulaşır. Bu oran insan sağlığı üzerine fazla olumsuz etkiler yapmamaktadır. Ancak günümüzde ozon tabakasının delinmesi gibi etkilerle daha fazla zararlı olabilecek radyasyon yeryüzüne ulaşmaya başlamıştır.

Çevrede rasgele atılmış olan radyoaktif maddeler insanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde olumsuz etkiler yapmaktadır. Bu dünyadaki ekolojik dengenin bozulmasına neden olmaktadır. Canlılarda genetik değişikliklerden, vücuttaki kalıcı değişikliklere kadar pek çok olumsuz etkiler gerçekleşmektedir. Radyasyon cinsiyete, yaşa ve vücuttaki organlara göre değişik etkilere neden olmakta, çocuklarda ve gelişme çağında olan gençlerde genellikle görme duyusunu etkileyerek katarakt gibi ciddi hasarlara neden olmaktadır. Radyasyon olumsuz etkilerini zamanla açığa çıkarır. Önceden yapılmış olan nükleer silah denemeleri nedeniyle radyoaktif madde yüklenen toz bulutları, atmosferde yerleşmiş, yeryüzüne radyoaktif yağışlarla inmektedir. Bunlar özellikle yeryüzündeki suların kirlenmesine neden olmaktadır. Radyasyonun çevremize yaptığı zararlı etkiler, sınır tanımadan çok uzaklara kadar etki edecek özelliktedir. 1986 yılında Çernobil'de olan nükleer facianın etkisinin ülkemizde Karadeniz bölgesine kadar yayılması buna en güzel örnektir.