Benzen, fiziksel özellikleri ve ucuz maliyeti nedeniyle endüstriyel alanda yaygın olarak kullanılan çözücülerden biridir. Kuru temizleme, karton kutu, deri eşya, çanta, kundura gibi malzemelerin yapıştırılması, oto ve yaldız boyalarında seyreltme ve inceltme, matbaa boyalarının eritilmesi ve madeni aletlerin temizlenmesi gibi çeşitli alanlarda kullanılır. Ayrıca kauçuk ve film sanayinde de benzenin kullanımı yaygındır.

Benzen genellikle solunum yoluyla vücuda alınır. Bu miktarın yarısı absorbe olurken, kalan kısmı vücuttan atılır. Su ve besinlerle alınan benzen miktarı sınırlıdır. Cilt yoluyla alınan benzen ise vücuda ciddi zarar verecek kan konsantrasyonuna ulaşmaz. Ciltle benzen temasının süresinin kısaltılması ve benzenin etkilediği cilt yüzeyinin küçültülmesi yoluyla benzen maddesinin zararları azaltılabilir.

Vücutta absorbe edilen benzen, daha çok yağdan zengin dokulara ve diğer alanlara dağılır. İnsan vücudundaki yarılanma ömrü ise yaklaşık 28 saattir. Benzen karaciğerde metabolize edilebileceği gibi, metabolize olmadan idrarla atılabilir ya da primer veya sekonder metabolitlere dönüştürülerek yine idrarla atılabilir. Benzen maddesinin zararları özellikle bu maddenin kullanıldığı alanlarda çalışanların sağlığını olumsuz etkilemektedir.

Yüksek dozda benzene maruz kalma halinde akut tablo gelişimi nadirdir. Ancak bu durum merkezi sinir sistemini etkileyebilir. Aşırı yüksek dozlarda benzene maruz kalma halinde solunum arresti nedeniyle ölüm olabilir. Akut maruziyet durumunda ise yorgunluk, bilinç bulanıklığı, baş ağrısı, uyku hali ve denge bozukluğu gibi zararlı etkiler görülebilir. Yapılan araştırmalarda benzene maruz kalmış kişilerde azalmış ya da anormal gülme, hafıza kaybı, nörolojik ve depresif bulgular belirlenmiştir. Ayrıca uzun süre düşük oranda benzene maruz kalma durumunda ortaya çıkan olumsuz etkilerle renk körlüğü arasında bağlantı olduğu belirlenmiştir. Bu renk körlüğü, benzen maddesinin nörolojik zararlarının erken dönemde belirlenmesinde önemli bir gösterge olabilir.

Benzen maddesine uzun süre maruz kalma durumunda, myelotoksik etki nörovejetatif etkiden daha fazladır. Uzmanlara göre benzen, kemik iliğinde benzol epoksit denilen bir metabolit oluşturmaktadır. Benzen, kemik iliğinde bulunan ana hücreyi etkileyerek hematopoezde olan fonksiyonları bozar ve pansitopeniye yol açar. Benzen zehirlenmesi sonucunda eritiroid serideki bozulma ile aplastik anemi sorunu yaşanır. Lökosit serideki bozulma ile lenfopeni ve lökopeni oluşur. Bu da kişilerde sıkça tekrarlayan enfeksiyonlara yol açar. Trombositopeni oluşmasıyla peteşiyal tipte kanamalar meydana gelebilir.

Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC), benzen maddesini 1. Grup insan karsinojeni olarak tanımlamıştır. Benzene uzun süre maruz kalan kişilerde lösemi gelişebilir. Bu vakaların pek çoğu akut myeloblastik lösemi olarak belirlenmiştir. Bu sorun en fazla boya ve ayakkabı sanayinde çalışanlarda gözlenmiştir. Bunun dışında benzene maruz kalan laboratuvar çalışanlarında prostat kanserine yatkınlığın arttığı gözlenmiştir. Benzen, kanser türlerinin çoğu için risk faktörü olarak görülür. Mide, özofagus, karaciğer, akciğer ve mesane kanserlerinde mortalite hızında artışa yol açabilir. Ayrıca beyin kanseri ve pankreas kanseri riskini de artırdığı görülmüştür.

Benzen maddesi kromozomlarda kırılmaya neden olabilir. Bu tür etkiler uzun süre benzene maruz kalındığında ortaya çıkabilir. Düşük dozda benzene maruz kalmak lenfositlerde DNA hasarı yapabilir.

Benzen plasentadan geçebilir. Ancak benzenin teratojenik etkisi bulunduğuna dair bir bilgi bulunmamaktadır. Benzene yüksek dozda maruz kalan çalışanların eşlerinde düşük yapma riski, düşük dozdaki maruziyetlerdeki düşük riskinden yüksek değildir. Ancak düşük ağırlıklı bebek dünyaya getirme riski daha yüksektir. Ayrıca benzen maddesine maruz kalmış kadınlarda oligomenore riski artmaktadır. Erkeklerde ise kısırlık riski artış göstermektedir.

Benzen maddesi sanayide geniş bir alanda kullanılsa da benzen maddesinin zararları özellikle çalışanlar açısından önemlidir. Bu nedenle benzen içeren mesleklerde çalışanların sıkça kontrollerden geçirilmesi ve koruyucu önlemler alınması gerekir.