Kolesterol, vücuttaki dokularda bulunan hücre zarında ve kan plazmasında taşınan, yağ yapısında olan bir bileşiktir. Kandaki lipoprotein denilen maddelerle taşınmaktadır. Bu, insanlarda doğuştan itibaren bulunan ve yaşamı süresince vücudunda olan bir maddedir. Gelişim çağında olan kişilerde, gelişime yardımcı olan bazı hormonların yapısında da bulunur. Kolesterolün taşınmasını sağlayan lipoproteinler HDL (High-density lipoprotein) ve LDL (Low-density lipoprotein) olarak iki türdedir. Bunların içinde, LDL "kötü kolesterol" olarak bilinir. Bu tür kolesterol, düşük yoğunlukta olan lipoprotein tarafından taşınır. Kolesterolün zararları değerlendirildiğinde, bu tür kolesterol kalp hastalıklarıyla olan bağlantısı yüzünden dikkate alınır.

LDL kötü kolesterol, 18-25 nm çapındaki taneciklerden oluşur, lipid ve protein içerir. Damarlarda düzenli olarak taşındığında, plaklar oluşturarak damar sertliği etkisi yaratabilir. Kötü kolesterolün fazlası kanda birikir. Eğer kötü kolesterol bu şekilde yükselmeye devam ederse, kanda yoğunlaşır ve küçük parçacıklar oluşturur. Bu parçacıklar, damar çeperlerinde zamanla plak oluşumuna sebebiyet verir. Bu etkilerde bulundukları yerde iltihaplanma, kanama ve kireçlenme gibi olumsuzluklara neden olur. Kolesterol yükselmesi ani bir artışta bile belirti vermeden sinsice ilerler. Aradan yıllar geçince ve damarlar bu şekilde tıkanınca, belirtiler kendini gösterir. Kişilerde başka risk faktörleri olduğunda, damarlarda oluşan plaklarda iltihabi reaksiyonlar gelişir.

Kolesterol yüksekliğinin en önemli sebebi beslenmedir. Ancak bazı kişilerde doğru beslenmeye rağmen kolesterol seviyesinde yükseklik olabilir. Kolesterolün çoğu karaciğerde üretilmektedir. Bu, herkeste farklı kapasitede olur. Genetik faktörler kolesterol üretiminde etkili olur. Kişinin alkol kullanımı fazlaysa, bu kolesterol düzeyinde de etkili olur. Bunun dışında yüksek tansiyon rahatsızlığı, sigara içilmesi, yaşın ilerlemesi, ailede kalp hastalığının olması gibi etkenler de kötü kolesterolün yükselmesine neden olabilir.

Kolesterolün vücuda verdiği zararlar, bu bileşiğin damarlarda birikmesi nedeniyle damarların daralması ya da tıkanmasıyla oluşur. Damarlardaki tıkanıklık, kalbe ve vücuttaki diğer organlara kan gitmesine engel olur. Bu durum, kalp krizine neden olabilen bir unsurdur. Mum kıvamında olan kolesterolün vücutta bulunması aslında faydalıdır. Ancak kolesterol miktarının artması, damarlarda birikmeye neden olarak, daralma ve tıkanma etkisi gösterir. Bu nedenle, zaten vücudun ürettiği kolesterolü dengelemek için kolesterol bakımından zengin olan besinlerden uzak durulması gerekir.

Yapılan diyetler kolesterol oranının düşmesini sağlar. Ayrıca egzersizler, beslenmede balık ve beyaz et tüketilmesi gibi önlemler de faydalı olur. Kolesterol değerlerindeki %1 oranındaki düşme, kalp krizi riskini %2 oranında azaltır. Normalde kolesterol yüksekliği bir hastalık olarak değerlendirilmez; ancak bunu tetikleyecek bir hastalık nedeniyle sorun haline gelebilir.

Kolesterol değerleri yüksek olan kişilerde koroner arter hastası olma riski 4 kat daha fazladır. Buna engel olmak için kolesterol oranının düşürülmesi gerekir. Damarlarda oluşan daralma ve tıkanma durumunda, kan dolaşımı engelleneceğinden kalp kası beslenemez ve kalp, beyin, böbrekler gibi hayati organlarda kaçınılmaz hasarlar meydana gelir. Tüm bu etkilerin önlenmesi için kolesterol seviyeleri düşürülmelidir.

Kolesterol seviyelerini kontrol altında tutmak için:

Özellikle 20 yaşından itibaren belirli dönemlerde kan yağlarını ölçtürerek, buna uygun önlemler almak faydalıdır. Bu, kolesterol seviyelerinin kontrol altında tutulmasına yardımcı olur ve olası sağlık sorunlarının önüne geçer.