Ebegümecigiller ailesinden olan bamya, yıllık bir bitkidir. Ilıman iklimlerde yetişen bamya, ülkemizde en fazla Ege ve Marmara bölgelerinde yetiştirilmektedir. Ancak, iklimlere uyum sağlama özelliğinden dolayı yetiştiriciliği giderek yayılmaktadır. İklime uyum sağlayan pek çok bamya türü yetişir hale gelmiştir. Bunlar arasında en fazla bilinenleri Bornova bamyası, Amasya bamyası, Balıkesir bamyası ve Sultani bamya türüdür.

Bamyanın bileşeni müsilaj etkisi yapar. Bu yüzden bamya pek çok kişi tarafından sevilmeyen bir sebze olarak değerlendirilebilir. İçeriğinde bulunan müsilajlar, reçineli zamklar sayesinde bamya, mide ve bağırsak çeperlerini kayganlaştırarak kansere karşı korunma sağlar. Yani, besinlerle alınan kanserojen maddelerin bağırsak yüzeyiyle temasını önler ve kanser riskini azaltır.

Bamya taze olarak ya da kurutulmuş ve dondurulmuş olarak tüketilebilir. Taze bamyanın tüketilmesi daha iyidir çünkü bamya olgunlaştıkça kartlaşmaya başlar. Kurutmak için çiçeklenen bamyayı hemen toplayarak ipe dizip kurutmak gerekir. Bamyanın faydaları ve zararları içerdiği mineraller ve vitaminler ile açığa çıkar. Bamya; manganez, çinko, potasyum, sodyum, bakır, kalsiyum, fosfor, selenyum, demir gibi mineraller ile A, C, E, K gibi önemli vitaminleri içerir.

Bamyanın bu etkilerinden faydalanmak isteyenler bamya alırken küçük püf noktalarına da dikkat etmelidir. Bamyanın taze olmasına ve olgunlaşmamış olmasına dikkat edilmelidir. Küçük boydaki bamyalar daha yumuşak olduğu gibi daha lezzetlidir. Ayrıca koyu yeşil renkteki bamyaları almakta yarar vardır.

Bamyanın zararları konusunda elde net bilgiler bulunmamaktadır. Ancak fazla bamya tüketiminin zararlı olabileceği konusunda uzmanlar hem fikirdir. Fazla bamya tüketmek ishale neden olabilir. Bu yüzden uzmanlar özellikle gebe ve emzirme sürecinde bamya tüketimi konusunda zararların net olarak bilinmemesi nedeniyle bayanları uyarmaktadır. Bamya uygun koşullarda saklanmazsa zararlı etkileri olabilir. Bu yüzden buzdolabında en fazla 2 gün tutulmalıdır. Bamyayı naylon poşet yerine kâğıda sararak saklarsanız, daha uzun süre tazeliğini koruyacaktır.

Bamyanın faydaları ve zararları konusunda ayrı ayrı yaptığımız değerlendirmelerde faydalarının daha baskın olduğunu görebiliriz. Bamyayı düzenli olarak fakat aşırıya kaçmadan tüketebiliriz. Yazın taze olarak tüketebileceğimiz bamyayı kış aylarında kurutulmuş ya da dondurulmuş olarak tüketebiliriz. Bamya zeytinyağlı, kuzu etli, dana etli ya da tavuklu olarak pişirilebilir. Pişirirken salyasını salmaması için limon suyu veya koruk suyu kullanılabilir. Ayrıca bamyayı pişirirken tahta kaşık kullanmak ve mümkün olduğu kadar karıştırmamak da salgılanmasını önleyecektir.